De Godin Brigid

Imbolc is een belangrijke feestdag die aan de Godin Brigid gewijd is.
De Godin Brigid werd van oudsher al geassocieerd met leren, poëzie, profeteren, genezen en metaalbewerking. Als de gekerstende Sint Brigid lag de nadruk meer op overvloed en een dierenvriend met een nauwe band met de hele natuur.
Brigid kon ook een oorlogsgodin zijn, beschermvrouwe van het leger van Leinster, met als cultus centrum Kildare. De Romeinen stelde Brigid gelijk aan Minerva; Godin van kunstenaars, ambachten, vindingrijkheid en oorlog (zie Hutton Blz.134-135).

Europese Godin
De naam van de Godin Brigid is verbonden met de naam van de stam der Brigantes, die vanuit Europa Engeland en Ierland ingetrokken zijn. De stam der Brigantes vinden we o.a. in Oostenrijk, oost Zwitserland, noord-west Spanje en het noorden van Engeland. De Griekse kaartmaker Claudius Ptolemaeus plaatste de Brigantes in de tweede eeuw tevens in de zuid-oostelijke hoek van Ierland. Ongetwijfeld verspreide de cultus rond de Godin Brigid zich van daar uit over de rest van Ierland. (Zie Kissane Blz.85-86)
De Godin Brigid is dus een pan-Keltische Godin die in grote delen van Europa vereerd werdt.
In Gallië was ze bekend als Brigandu (betekend hoog, verheven), in Engeland als Brigantia, als Brigid in Schotland en in Whales als Ffraid, de Welshe vertaling van Brigid. (Daimler Blz.15-17)

Brigid´s naam
De naam Brigid is afgeleid van een woord dat hoog, verheven, betekent. De Oud- en Midden Ierse spelling (600-1200 na nul) voor zowel de Godin als de heilige was Brigit en vanaf de late middeleeuwen werd dat Brighid. Rond 1950 werd de Ierse spelling vereenvoudigd en werd het Brid. In de Middeleeuwen werd de naam vaak in het Latijn weergegeven, oorspronkelijk als Brigita en later als Brigida.
Dat werd op een gegeven moment weer verengelst naar Bride, doch meer in het algemeen kom je de spelling Brigid tegen (Bron: Kissane Blz.20).
De naam Brigid kan van het oud Ierse ´brig´ komen, wat kracht betekend, of van het Welshe woord ´briverhevene.   De naam Brigid zou ook nog van ´breo-saigit´ kunnen komen, wat vurige pijl betekend, of ´breo-aigitvurige kracht.   (Bronnen: Weatherstone Blz.2  &  Hutton Blz.135  &  Kissane Blz.58)
Doch de meest breed geaccepteerde betekenis van de naam van de Godin Brigid is "verhevene".
Brigid is dus eigenlijk meer een titel, dan een naam  (Ó Duinn Blz.60  en  Wright Blz.64-65).

Drievoudige Godin
In de Sanas Chormaic uit de tiende eeuw, komen we de Godin Brigid tegen als drie gezusters; drie dochters van de Dagda. De ene Brigid is de Godin van de poëzie, de andere Brigid Godin van de genezing en de derde Brigid Godin van smeedkunst. Verder lezen we in deze tekst dat vrijwel alle Ierse Godinnen Brigid genoemd werden. Als betekenis voor de naam van de Godin Brigid wordt in deze oude tekst "vurige pijl" gegeven, doch deze duiding is etymologisch onjuist gebleken, de naam Brigid betekend "verhevene". Dat men in de tiende eeuw de naam van de Godin Brigid als "vurige pijl" duidde geeft wel aan dat Brigid geassocieerd werd met vuur en met pijlen; verwijzingen naar smederij en mogelijk ook krijgskunst   (Daimler Blz.29 en Kissane Blz.84)
In de Ulstercyclus komen we weer een andere drievoudige Godin Brigid tegen; Brigid de gastvrije herbergier was de moeder, Brigid van de rechtspraak was de echtgenote en Brigid van die zonder vee was de dochter. Herbergen waren in de oude verhalen vaak gelokaliseerd in de andere wereld, of er was iets magisch met de eigenaar/esse. Brigid van de rechtspraak word vaak in verband gebracht met Brigid van de poezie, omdat beidde met de macht van de spraak werken. De derde is Brigid van de mensen zonder vee, mensen zonder bezit, buitenlanders, reizigers, mensen van de laagste klassen, groepen van krijgers. Deze Brigid wordt in verband gebracht met Brigid van de smeedkunst. (Daimler Blz.10-11  en  Patheos.com).

De Godin Brigid en de Godin Danu
De Moedergodin van de Goden en Godinnen is de Tuatha Dé Danann, wat ´mensen van de Godin Danu´ betekend. Ook Brigid wordt wel als de Godin gezien waar zelfs de Goden zich toe wenden; de grote moedergodin. Zowel de Godin Brigid als de Godin Danu hadden drie zoons, die in het ene verhaal als zonen van Brigid genoemd worden en in een ander verhaal als zonen van de Danu  (Daimler Blz.4).
Sommigen stellen de Godin Danu gelijk aan de Godin Brigid  (Rolleston Blz.103), hoewel in verschillende verhalen Brigid weer een andere vader heeft dan de Danu en de Morrigan  (Daimler Blz.4).
Anderen stellen de Danu weer gelijk aan de Morrigan, die o.a. weer wel dezelfde vader hebben  (Zie Wikipedia).
De Danu / Morrigan is de partner van de Dagda, aangezien Brigid´s vader de Dagda is, wordt Brigid ook wel beschouwd als een dochter van de Danu / Morrigan  (Wright Blz.21).
Hoewel de Danu dus de moedergodin der Goden en Godinnen is; de Tuatha Dé Danann, is ook Brigid een zeer belangrijke Godin; een moedergodin waar zelfs de Goden en Godinnen zich tot wenden.

Godin voor iedereen
De Godin Brigid is Godin voor de reizigers en de mensen zonder vee of bezittingen.
De Godin Brigid heeft in het "Book of the Taking of Ireland" de koning van de ossen, zwijnen en rammen onder haar hoede (Daimler Blz.27).   In die tijden was je rijk als je vee had en arm wanneer je helemaal geen vee had. De koningen en adel hadden ossen en koeien, de gewone burgers hadden varkens, schapen waren het domein van de vrouwen. Hierdoor verbond de Godin Brigid zich dus via deze drie diersoorten met alle lagen van de bevolking. Een veestapel met koeien en ossen was in de tijd een rijkdom en statussymbool, iets waar oorlogen over gevoerd werden. Dat de Godin Brigid twee ossen had duidt erop dat ze staat voor cultivatie van het land (ploegen) en vruchtbaarheid. Het houden en eten van varkens kwam het meest voor in Ierland, mede vanwege de voorplanting en vanwege hun intelligentie om zelf voor hun voedsel te zorgen. Schapen waren lastiger om te houden en gaven weinig tot geen status. Met het feest van de Godin Brigid; Imbolc, heeft schapenmelk echter een belangrijke rol. (Daimler Blz.39-40)

Het Eeuwig Brandende Vuur
In Kildare werd er continue een vuur brandende gehouden voor Brigid   (Lankester Blz.200).
In een geschrift uit de zevende eeuw geschreven door Cogitosus waarin hij het leven van Sint Brigid beschrijft, vinden we echter niets over een eeuwige vlam die in Brigids heiligdom in Kildare brandende werd ge­hou­den. De oudste vermelding van het brandend houden van een eeuwige vlam in Kildare komt uit de twaalfde eeuw.   (Bronnen: Hutton Blz.135  &  Kissane Blz.82-83)
De eeuwig brandende vlam in het klooster van Sint Brigid kan echter heel goed overgenomen zijn van oude tradities rond de Godin Brigid, het is immers niet echt een Christelijke traditie.
De Romeinen stelden de Godin Brigid gelijk met Minerva, waarvoor in de eerste eeuw ook een eeuwig brandende vlam gaande werd gehouden in Bath in Engeland. Blijkbaar heeft men deze traditie rond de Godin Brigid/ Minerva overgenomen in het Christelijke klooster rond Sint Brigid.
 (Zie: Daimler Blz.16 en 20, Kissane Blz.86, Ó Duinn Blz.65, Beleefhetverleden.nl  &  Goddessschool.com).


Oorlogsgodin
Brigid werd door de Romeinen gelijkgesteld aan Minerva en Victoria.
Brigid werd vaak afgebeeld met een helm en een speer (Zie: Weber Blz.131 en Wikipedia).
Als Godin van de smidskunst is ze verbonden met het produceren van wapens en als Godin van de vee- en bezitslozen ook verbonden met rondtrekkende krijgersgroepen. Brigid heeft tijdens de slag rond Dunbulloge naar men zegt actief de kant gekozen die streedt tegen de kant gesteund door de oorlogsgodin Badb, één van de Morrigans. Natuurlijk won de kant gesteund door Brigid  (Zie Daimler Blz.7 en 11  en  Ó Duinn Blz.59).


De helende Godin Brigid
Één van de drie gezusters Brigid; dochters van de Dagda, is Brigid van het genezen. Brigid wordt o.a. aangeroepen bij geboorten en om pasgeborenen te zegenen. Een vroedvrouw ging dan op de drempel van het huis staan en riep daar Brigid aan voor Haar steun en zegen. Brigid is tevens verbonden met vele ge­nees­krach­tige bronnen overal in Ierland, Wales, Engeland en Schotland. Ook in Nederland vinden we in Noorbeek (Limburg) een geneeskrachtige Brigidabron. Men doopte wel een doek in de bron om daarmee het zieke deel van het lichaam te deppen, om het daarna in een boom bij de bron te hangen. Wanneer het doek vergaan was, zou de kwaal genezen zijn. Het is ook een traditie dat men van iemand die ziek is, een lap van de kleding neemt en deze met nacht van Imbolc buiten hangt. Of men neemt een witte lap, deze wordt dan in de nacht van Imbolc door de dauw bevochtigd en word dan de volgende dag weer binnen gehaald, en zou dan helende eigen­schap­pen hebben. De dauw die door deze lap in deze nacht opgevangen wordt, zou gezegend zijn door de Godin Brigid, die in deze nacht overal langs gaat. (Delaney Blz.79  en  Ó Duinn Blz.26 en 35)


Volle Maan avond rond de Godin Brigid
Al ruim voor de volle maan avond rond de Godin Brigid ben ik aan dit artikeltje over de Godin Brigid begonnen, waarmee ik verder gegaan ben ná deze avond. Hierboven vind je dus informatie over de Godin Brigid die voor een deel ook aan de orde is gekomen tijdens deze volle maan avond.
Er is echter nog veel meer te vertellen over de Godin Brigid, hierover kan je verder lezen in mijn verslagje over de thema avond rond de Godin Brigid in de Tempel van de Godin te Amsterdam van 25 Jan.2019.


nr: 3853      Martin Roek     


Volle Maan avond rond de Godin Brigid,   Tempel van de Godin te Amsterdam,   25 Januari 2019