Heeft de heilige Nikolaas werkelijk bestaan? Er zijn geen getuigenissen van tijdgenoten bekend en zelfs
blootlegging van zijn monumentale grafkerk te Demre heeft geen gegevens over hem opgeleverd.
De oudste levensbeschrijving die wij kennen, dateert uit de achtste eeuw. Deze vita combineert een aantal
oudere wonderverhalen over Nikolaas met elementen uit verwante levens. We weten eigenlijk alleen - uit
zesde-eeuwse bronnen - dat ene Nikolaos in de vierde eeuw enkele jaren bischop is geweest van Myra,
een stad in Lykië, gelegen in het zuidwesten van het huidige Turkije.
Door gegevens uit de vita en legenden te toetsen aan wat bekend is over de vierde eeuw, kan A. Blom
toch het toneel van Nikolaas´ leven schetsen. De decors daarvoor worden gevormd door beschrijvingen
van zijn tijd, zijn land en zijn stad. Nikolaas zelf komt uit de coulissen naar voren als kind van zijn tijd,
als man met een publieke functie, als burger van het Grieks-Romeinse Rijk, als christen van vlak na de laatste
vervolging in een nog goeddeels heidense wereld, als bisschop onder bisschoppen die elkaar links en rechts
verketterden, als rijksgenoot van de redenaar Libanios en de officier-geschiedschrijver Ammianus.
De historische Nikolaos blijft ongrijpbaar, maar zijn gestalte kan in deze prachtige ´biografie op de tast´
vaker en duidelijker gezien worden dan ooit te voren.
