De geschiedenis van het Imbolc feest

Imbolc (uitspraak = immolc) is van oudsher een ploeg-, zaai- en reinigingsfeest gewijd aan de Godin Brigid. Imbolc werd op verschillende tijden gevierd; in de ene streek vierde men dit feest op een vaste datum; de vooravond van 1 februari, in de andere streek vierde men het meer gebaseerd op de natuurlijke ritmes, wanneer men zag dat de sneeuw begon te smelten, de eerste sneeuwklokjes verschenen en de eerste lammetjes geboren werden.
Imbolc valt rond een kruiskwart dag, die het midden aangeeft tussen wintersolstitium (Yule)   en de lente-equinox (Ostara).
Dat Imbolc als een erg belangrijke tijdsmarkering gold kan men zien aan de oriëntatie van oude cultusplaatsen. Bijvoorbeeld in Meath (Ierland) is de binnenste ruimte van de Dumha na nGiall precies gericht in de richting van de opkomende zon met Imbolc als ook tijdens Samhain.

Imbolc (of Imbolg, Oimelc) wordt voor het eerst genoemd in het vroeg middeleeuwse Ierse verhaal genaamd de "Tochmarc Emire" (= The Wooing Of Emer).   De hoofdpersoon "Emer" noemt Imbolc in dit verhaal het begin van de lente, de tijd wanneer de eerste ooien (schapen) gemolken worden.
Het woord Imbolc kan met melken vertaald worden en komt waarschijnlijk van een oudere Indo-europese woordstam: "Hmelg", wat zuiveren betekend. Interessant is dat de Romeinse naam voor de maand "Februari" van het Latijnse Februa ook 'zuivering' betekend (zie Hutton Blz.134).
Een andere naam voor dit feest is Oimelc (uitspraak = immelc) en betekent ooimelk.
Het woord Imbolc (van i mbolc of  i mbolg) kan ook vertaald worden met "buik" of "rond de buik" en zou dan verwijzen naar een rituele rondgang rond de akkers. Bij ploeg- en zaai rituelen was het gebruikelijk om driemaal rond de hele akker te ploegen om deze ritueel te reinigen en zo na de winter weer vruchtbaar te maken. Bij een rondgang rond de akkers werd een beeld van de Godin Brigid rondgedragen.

Brigid heeft te maken met de vruchtbaarheid van het land; akkers en bronnen zijn haar domein.
Brigid was dan ook een Moedergodin.   Imbolc is de aan Haar gewijde feestdag.
Brigid is een drievoudige Godin: een vuurgodin, vruchtbaarheidsgodin en de Godin van de inspiratie / poëzie. In Brigid's tempel te Kildare (Iers: Cill Dara, wat "Tempel van de Eik" betekend) werd een 'eeuwig' vuur ter ere van Haar brandende gehouden door negentien maagdelijke priesteressen.
Dit eeuwig brandende vuur wordt voor het eerst in de twaalfde eeuw genoemd maar ontbreekt in een belangrijke beschrijving van Brigid geschreven door Cogitosus in Kildare uit de zevende eeuw (zie Hutton Blz.135).

Van oudsher maakte men met Imbolc van het laatste graan een kruis, Brigid's kruis genaamd. Dit kruis activeert de levenskracht van het graan en hing het hele jaar in huis, tot er het jaar daarop met Imbolc weer een nieuwe werdt gemaakt.
Brigid's kruis symboliseerd het korenveld en de vier windrichtingen.
Je vindt hier een instructie hoe je zelf een Brigid´s kruis kan maken.
Ook werden er o.a. in Ierland, Engeland, Schotland, Nederland en Duitsland graanpoppetjes gemaakt.

Op Wikipedia lees ik over een oud volksgebruik genaamd Brigid's bed.
De jonge meisjes maken een graanpop (de Brigid) die ze met kwikjes en strikjes versieren en de gehuwde vrouwen maken een Bruidsbed om 'Brigid' in te leggen. Op Brigid's Eve (31 januari) komen de jonge ongehuwde vrouwen samen in het huis en blijven er de hele nacht waken rond de korenpop.
Later krijgen ze bezoek van alle jongemannen (ongehuwde mannen) van het dorp die hen en de korenpop eer en respect komen betonen. Ondertussen blijven de oudere vrouwen van de gemeente thuis en voeren daar andere ceremonies uit.
Alvorens naar bed te gaan dooft ieder gezin de haard met water en veegt de as glad.
's Morgens wordt dan gekeken naar een merkteken in de as als aanwijzing dat Brigid is langsgekomen. De dag daarop wordt het Bruidsbed van huis tot huis gedragen, waar het met grote eer wordt ontvangen.  Aangezien Brigid, als lichtbrengster, de levenskracht weergeeft die de mensen van het winters dieptepunt weer naar de lente voert, is haar aanwezigheid zeer belangrijk in deze tijd van het jaar. Mensen bekloppen haar beeltenis vaak ook met een asroede wat mogelijk een overblijfsel is van veronderstelde vruchtbaarheidsrituelen uit vroegere tijden. (Bron: Wikipedia)

In het oude Europa dompelde men een beeld van de Godin in het water als een rituele reiniging.
De Ieren deden dat met een beeld van Brigid, de Schotten hadden Bride, de Engelsen Brigantia en de Galliërs Brigandu. Daarna het werd beeld rond de akker gedragen om daarmee de akkers te reinigen en de vruchtbaarheid van de aarde te herstellen. Er werd dan rond de akker geploegd.
In de door de ploeg onstane voor werden dan pleng- en spijsoffers gebracht.
De vruchtbare oogst van vorige jaar bracht op die manier diens levenskracht weer over op de aarde voor een nieuwe oogst.

nr: 3855      Martin Roek