De geschiedenis van het Imbolc feest

Van de acht jaarfeesten is voornamelijk Imbolc met Brigid verbonden.
Imbolc is zowel het feest van de Godin Brigid als later ook van Sint Brigid.
Imbolc wordt voor het eerst genoemd in het vroeg middeleeuwse Ierse verhaal (8ste-10de eeuw) genaamd de "Tochmarc Emire" (= The Wooing Of Emer).
De hoofdpersoon "Emer" noemt Imbolc in dit verhaal het begin van de lente, de tijd wanneer de eerste ooien (schapen) gemolken worden.
Imbolc gold als een belangrijke tijdsmarkering, wat te zien is aan de oriëntatie van oude cultusplaatsen. Bijvoorbeeld in Meath (Ierland) is de binnenste ruimte van de Dumha na nGiall precies gericht in de richting van de opkomende zon met Imbolc als ook tijdens Samhain.
Imbolc werd desondanks op verschillende tijden gevierd; in de ene streek vierde men dit feest op een vaste datum; de vooravond van 1 februari, in de andere streek vierde men het meer gebaseerd op de natuurlijke ritmes, wanneer men zag dat de sneeuw begon te smelten.
Met Imbolc begint de natuur tot leven te komen; het centrale thema van Imbolc is de vruchtbaarheid van de schapen en de voedzaamheid van hun eerste melk voor de eerste lammetjes van het jaar die dan worden geboren.
De vogels zouden vanaf Imbolc beginnen te zingen en te paren; Zwanen beginnen aan hun trek naar hun broedgebieden, het brengt geluk wanneer men de Vlasvink of de Veldleeuwerik hoort fluiten met Imbolc en sneeuwklokjes en andere kruiden beginnen te groeien.
Imbolc zou van 'i' en 'mbolg' komen en betekend 'in de buik', in de buik van de Godin; het land. Imbolc/Imbolg betekend dan ook 'bevalling'. Een oudere naam voor dit feest is 'Oimelc' wat letterlijk schapenmelk betekend; melk van een 'oi', in het Nederlands 'ooi', een vrouwtjes schaap. 'Oimelc/Oimelg' betekend zogen, melk geven.
Imbolc staat dus voor zwangerschap in de natuur en daarmee de eerste melk die gezoogd wordt; het leven keert terug na de winter! De hele natuur staat in het teken van voortplanting rond Imbolc! Het oude voor-Christelijke Imbolc stond in het teken van moederschap bij zowel dieren als bij de mensen.
Met Imbolc ging men met een beeld van de Godin Brigid driemaal rond de akker om deze zodoende gereed te maken voor het zaaien. Dergelijke rondgangen moesten de vruchtbaarheid van de akker stimuleren en beschermen tegen onheil zoals ziekten van de gewassen en ongunstig weer. Er werd rondom de akker geploegd en in de door de ploeg onstane voor werden dan pleng- en spijsoffers gebracht. De vruchtbare oogst van het vorige jaar bracht op die manier diens levenskracht weer over op de aarde voor een nieuwe oogst. Je zou kunnen zeggen dat de maagdelijk aarde met Imbolc zodoende ritueel bevrucht werdt ter voorbereiding van het daadwerkelijke zaaien dat vaak pas in maart begon  (zie Almanac.com).
Het woord Imbolc zou volgens sommigen ook van een oudere Indo-europese woordstam kunnen stammen: "Hmelg", wat zuiveren betekend. Doch volgens Ronald Hutton is deze duiding speculatief. Interessant is wel dat de Romeinse naam voor de maand "Februari" van het Latijnse Februa ook 'zuivering' betekend. Omdat het weer rond Imbolc zachter werd kon men wel het huis voor het eerst weer eens lekker luchten en was het tijd voor een grote schoonmaak. Omdat Brigid met Imbolc langs zou komen werd het huis bovendien ook gereinigd voor haar bezoek. Reiniging is dus zeker wel verbonden met Imbolc.
(Bronnen:  Daimler Blz.41-42, 87,  Hutton Blz.134-135,  Knowles Blz.31,  Leitch Blz.25,  Ó Catháin Blz.8-9, 13-14, 28-30,  Ó hÓgáin Blz.51,  Patter­son Blz.129, 132,  Weatherstone Blz.77,  Weber Blz.145-146,  Wright Blz.28, 83-87, 92  en Wikipedia:  Imbolc  &  Schaap).


Bhrideog
In de oude verhalen en tradities maakte men met Imbolc een zogenaamde Bhrideog popje; wat kleine Brigid betekend. Dit Bhrideog popje, ook wel Biddy genoemd, aangekleed met baby-kleertjes werd door kinderen van huis naar huis gedragen. Men maakte van stro ook een soort wiegje, baby bedje; Brigid's bed.
Met Beltane is Brigid dan een jonge vrouw (maagd), rijp voor het huwelijk; de Bábóg. Met Lughnasa is Brigid de Moeder, de Vrouwe van de oogst en met Samhain de oude vrouw; de Cailleach.
(Bronnen: Daimler Blz.43-44,  Hutton Blz.136,  Kissane Blz.264-267,  Ó Catháin Blz.17-18, 222,  Ó Duinn Blz.131,  Wright Blz.109-117,  DSPNS.ie - Bhrideog)


Beltane en Samhain
In Schotland wisselen de Godin Brigid en de Godin Cailleach elkaar af rond Samhain en Beltane, waarbij de Godin Brigid vanaf Beltane over de lichte periode heerst en de Godin Cailleach vanaf Samhain over de donkere periode. De jaarfeesten Beltane, Midzomer, Lughnasa en Mabon vallen dan onder de heerschappij/invloed van Brigid en de jaarfeesten Samhain, Yule, Imbolc en Ostara onder de heerschappij/invloed van de Cailleach.
Een moderne variatie hierop zijn de afwisselende heerschappijen van Koning Hulst en Koning Eik rond de winter- en zomerzonnewendes.

De Cailleach houdt Brigid dan gevangen in haar hal onderin de berg Ben Nevis, de hoogste berg van Schotland. Brigid werdt hier gedwongen hard te werken. De reden dat de Cailleach Brigid gevangen hield was omdat haar zoon Angus verliefd was geworden op Brigid nadat hij haar in een droom had gezien. In tegenstelling tot zijn moeder de Cailleach was Angus een vriendelijke, warme persoonlijkheid. Tijdens de wintermaanden verbleef Angus niet bij z'n moeder maar op het Groene eiland van het Westen; ook wel bekend als het Eiland van de Jeugd (Ierland). Angus vraagt de koning van dit eiland naar de vrouw die hij in zijn droom zag, waarop de koning aan Angus verteld dat het Brigid is. Angus gaat op zoek naar Brigid en weet haar uiteindelijk te vinden en te bevrijden op 1 februari; een vreugdevolle dag die sindsdien Brigid's dag zou zijn.
De Cailleach laat het daar echter niet bij zitten en gaat achter het koppel aan. Uiteindelijk komt de Cailleach op het Eiland van de Jeugd aan waar ze het koppel vindt. Doch de Cailleach kan het niet van het koppel winnen. Met Beltane zouden Brigid en Angus dan met elkaar huwen.
Nadat de Cailleach zich met de wateren van het Eiland der Jeugd verfrist heeft, blijkt ze zichzelf verjongt te hebben en getransfomeert te zijn naar een jonge maiden. In sommige verhalen zijn Brigid en de Cailleach twee gezichten van dezelfde Godin in verschillende fases.
(Bronnen: Biltcliffe Blz.68,  Daimler Blz.32-33,  Ó Duinn Blz.131,  d'Este & Rankine Blz.61-67,  McHardy Blz.52-57,  Weber Blz.147-148,  Wright Blz.85  en  Abe de Verteller).

nr: 5758      Martin Roek