Meifeest op 30 april / 1 mei
Het Walpurgis feest heet in het Fins Vappu
en in het Zweeds Valborg.
Het is één van de vier grote feesten in Finland en Zweden, samen met het midzomer, kerst en nieuwjaarsavond.
Vappu is een officiële feestdag in Finland en Valborg is dat in Zweden. Vappu is Fins voor Walpurgis
en Valborg is Zweeds voor Walpurgis.
Het is de Dag van de Arbeid, een studentenfeest, carnaval en natuurlijk het begin
van de lente in deze landen!
Vappu in Finland
Iedereen die afgestudeerd is (ook vele jaren geleden) heeft een
ylioppilaslakki (afstudeerpet)
op gedurende het Vappu feest. Ook beelden zoals Havis Amanda
in Helsinki (foto rechts) krijgen een afstudeerpet op die er aan het einde van de dag door studenten met
brandweerslangen afgespoten wordt.
In Jyväskylä mogen de winnaars van de
geweldige race
een studentenpet op het beeld van Minna
Canth plaatsen (foto links). De studentenfeesten rond Vappu beginnen
soms al een maand voor de daadwerkelijke Vappu avond, doch over het algemeen beginnen de Vappu feesten
ongeveer een week vóór 30 april.
Gedurende Vappu kan men zich kleden zoals men wil; grappige kostuums, enge maskers, grappige maskers, hoedjes, pruiken, enz..
Vaste ingrediënten zijn balonnen en papieren slingers.
En natuurlijk veel drinken tijdens de Vappu avond.
Op 1 mei gaat men overal in de parken picknicken, rond 12 uur is er praktisch niets in de parken nog vrij.
In het verleden heette het Vappu feest Hela en werdt het gevierd door o.a. grote vuren te ontsteken en veel lawaai te maken door
op hoorns te blazen en bellen te luiden om zo negatieve invloeden te verdrijven en het vee tegen wilde dieren te beschermen.
Rond deze tijd werdt het vee voor het eerst na de lange winter naar buiten gelaten.
Men verzamelde zich rond de vuren om feest te vieren, te dansen en bier en mede te drinken.
Heden is het Vappu feest niet meer zozeer met de heidense oorsprong verbonden maar is het meer een niet-religieus
seculier mei feest.
Valborg in Zweden
Ook in Zweden is Valborg een populair feest bij studenten en zie je in de studentensteden mensen met studentenpetjes op,
doch geen standbeelden met de petjes zoals in Finland. Voor de Valborg avond heb je verschillende
carnaval parades en worden er verschillende
wedstrijden georganiseerd zoals raften in Uppsala.
Deze bootraces zijn eigenlijk meer een show dan een race. Het gaat er meer om iets moois te maken dat blijft drijven dan om de snelheid.
Tijdens de Valborg avond worden er overal in Zweden grote vuren ontstoken. Met deze vuren worden de wintergeesten verjaagd en de
lente- en zomergeesten verwelkomt. Rond de Valborgnacht is de grens tussen deze wereld en de andere wereld op z´n vaagst.
De carnaval maskers maken je onherkenbaar voor de wezens uit de andere wereld.
Net als tijdens de Walpurgisnacht in Duitsland trekken
deze geesten en wezens uit de andere wereld in allerlei vermommingen naar de
Blåkulla (Blauwe heuvels),
de Zweedse variant van de Duitse Blocksberg.
Niemand weet waar dit is doch de meeste mensen wijzen naar een kleine
klip in de Oostzee bij Öland.
(v.Gilst Blz.22).
Een oude traditie in het zuiden van Zweden is om in de valborgavond (30 april) groene takken uit de bossen te verzamelen om
daar de huizen mee te versieren. Onder begeleiding van een muziekant en het zingen van meiliederen voor een overvloedige oogst en voorspoed ging
men de huizen langs met een mand om daar de giften zoals eieren in te verzamelen. Vervolgens bevestigden ze dan een bebladerde tak boven de
voordeur aan het dak van het huis.
(Frazer Blz.166 & v.Gilst Blz.109).
Op 1 mei gaan veel Zweden er op uit in de natuur om te picknicken.
Vappu & Valborg
Hoewel allerlei lokale verschillen lijken de beide feesten in Finland en Zweden erg op elkaar. Beidde feesten kenmerken zich door een carnaval
en wedstrijden voor of op 30 april en een picknick in de parken op 1 mei.
Precies een half jaar later aan de andere kant van het jaarwiel vinden we het Samhain feest,
bekender onder de naam Halloween. Ook dan is de grens met de andere wereld op z'n vaagst, net als tijdens Beltane of Vappu/Valborg.
Tijdens Samhain droeg men vroeger maskers om zich onherkenbaar te maken voor de andere wereld.
Frappant dat tijdens het Vappu/Valborg feest precies een half jaar later wanneer de scheiding tussen de werelden wederom op z'n vaagst is
men ook grappige of enge maskers draagt tijdens een carnaval. De wedstrijden rond het begin van de lente en de zomer dienen als activatie, niet alleen
van de mensen zelf maar ook van de natuur: alles komt weer tot leven, alles word weer actiever. (De mens activeerd de natuur... of andersom...).
Een wedstrijd element zien we ook rond de meiboom en de meikoning/in.
Beidde feesten besluiten met een massale picknick in de natuur op 1 mei. Een mooi begin van de lente in Zweden en Finland. Bij ons vieren we dan
het begin van de zomer.
